علل اعتیاد خرید از فروشگاه آنلاین
میل به ولخرجی امری طبیعی در انسان است. همیشه محدودیت های مالی و نگرانی از بی پولی است که جلوی ول خرجی افراد را میگیرد. شیوع covid-19 و اعمال قرنطینه باعث شد که افراد حتی خریدهای روزمره خود را نیز از فروشگاه های آنلاین سفارش دهند. عادت به خرید آنلاین در این دوران، باعث شد اعتیاد خرید از فروشگاه آنلاین توسط افراد افزایش پیدا کند. در این مقاله قصد داریم علل این موضوع را با یکدیگر بررسی کنیم.
همه گیری اعتیاد خرید آنلاین
در سال های شیوع کرونا، میلیون ها نفر برای خرید لوازم مصرفی، خوار و بار، لوازم خانگی و… که معمولا بصورت شخصی خریداری میشد، به خرید آنلاین روی آوردند. گوشی های هوشمند و لپ تاپ ها به پناهگاهی بهداشتی برای ادامه یافتن تجارت در شرایط قرنطینه مبدل گشت. در چنین شرایطی حتی بسیاری از خرده فروشی های محلی اقدام به ساخت فروشگاه آنلاین کردند. اما همین خرید از فروشگاه آنلاین به عنوان یک رفتار مصرف کننده اجتماعی، به یک اعتیاد تبدیل شد.
راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، اعتیاد به خرید ( خرید اجباری یا آنومانیا ) را بطور مستقیم جزو اختلالات روانی طبقه بندی نمیکند. با این وجود متخصصان بیش از یک قرن است که آن را به عنوان یک مشکل تشخیص داده اند. این اختلال برای اولین بار توسط دانشمند آلمانی به نام امیل کریپلین در اوایل دهه 1900 میلادی توصیف شد.
اعتیاد به خرید یا همان آنومانیا با پیشرفت تکنولوژی نه تنها از بین نرفته، بلکه با ظهور اینترنت به اعتیاد خرید از فروشگاه آنلاین تبدیل شده که میتوان آن را حتی بدتر از نوع معمول آن دانست.
طبق مطالعات صورت گرفته 6 درصد آمریکایی ها برای کنترل مخارج خود دائم در حال تلاش هستند. در این میان افراد زیادی وجود دارند که تمایل به خرید از طریق اینترنت را از خود نشان میدهند. ملیسا نوربرگ، دانشیار روانشناسی در دانشگاه مک کواری میگوید: ” خرید آنلاین آسان است. هنگامی که شما در خانه هستید ( قرنطینه) با خود میگویید ببینیم آمازون چه چیزی به ما ارائه میدهد.”
چگونه متوجه اعتیاد خرید از فروشگاه آنلاین شویم؟
همه ما گاهی اوقات از فروشگاه های آنلاین استفاده میکنیم. مانند هر نوع رفتاری، این نیز در یک طیف قرار دارد. اما سوال اینجاست که چگونه بفهمیم رفتار ما خارج از طیف قرار دارد. اعتیاد به خرید آنلاین حتی بسیار بیشتر از وبگردی است. اعتیاد به خرید آنلاین نوعی میل شدید است که با رضایتمندی همراه میشود، اما این رضایتمندی صرفا از بدست آوردن دارایی ها نیست، بلکه صرفا از خود فرآیند خرید حاصل میشود. در به برخی از نشانه ها اشاره میکنیم.
عدم استفاده از وسایل خریداری شده
در مطالعات صورت گرفته روی بیماران در سال 2015، آنها به ندرت ( یا هرگز) از وسایل خریداری شده استفاده میکنند.
لذت خرید کفش یا لوازم آشپزخانه تازه، زودگذر است. نوربرگ میگوید:” در مدت کوتاهی پس از خرید، اغلب احساس بدی میکنند. این شرم و ناامیدی یکی دیگر از نشانه های یک عادت ناسالم است و این عادت را تغذیه میکند.
او می گوید:” این چرخه تقویت کننده است، شما احساس خوبی دارید، بعد احساس بدی پیدا میکنید، بنابراین میخواهید دوباره احساس خوبی پیدا کنید و این چرخه تکرار میشود.”
سامانه فروشگاه آنلاین ویزیتل
حس افسردگی پس از خرید
ولخرجی ناشی از اعتیاد به خرید آنلاین، همانطور که به پایان میرسد، با یک احساس منفی آغاز میشود: تنهایی، افسردگی و اضطراب. یک فرد ممکن است به خرید روی بیاورد زیرا قادر به مقابله با استرس در زندگی خود یا تقویت حس نیست. البته این احساسات منفی میتواند با حالات خنثی تری مانند بی حوصلگی نیز آغاز شود.
اصل اساسی این است که انسان ها به دنبال بهبود خلق و خوی خود هستند. بخصوص در سال های قرنطینه و انزوا بسیار بیشتر از زمان های دیگر نیاز به واکنش های مقابله ای دارند.
در روانشناسی اغلب به رفتارهایی عاطفی مانند اعتیاد به خرید آنلاین خرده درمانی می گوییم. این نام گمراه کننده است، زیرا به این معنی است که این عمل سلامت روان را بهبود میبخشد اما در عمل تاثیر معکوس دارد.
تاثیر اعتیاد به خرید آنلاین بر سلامت روان
آنومانیا میتواند تاثیراتی فراتر از آسیب های روانی بر اشخاص داشته باشد. از موارد بدیهی این آسیب ها می توان فقر مالی و بدهی های سنگین باشد. اما از آنجایی که این رفتار زمان و توجه بیشتری را صرف میکند، به همین راحتی می تواند جرقه درگیری با خانواده یا دوستان ایجاد کند و یا در تعهدات کاری، تحصیلی و… تداخل بوجود بیاورد. در واقع یک معتاد به خرید آنلاین از فروشگاه اینترنتی، نیازی به خرج کردن یک دلار برای مشکل ساز شدن این عادت ندارد. پیمایش بی پایان این چرخه خود برای تباهی کافی است.
مقابله با اعتیاد به خرید از فروشگاه آنلاین
تحقیقات کمی در مورد علل خرید اجباری وجود دارد. اگرچه محققان باور دارند این خرید آنلاین سیستم پاداش بدن ما را به همان روش سایر اعتیادهای رفتاری، مانند قمار ربوده است. فعالیت خرید آنلاین هجوم دوپامین و سرخوشی مختصر مرتبط با آن را ایجاد میکند، سپس احساسی مشابه قبل را در ما بوجود می آورد. فروشندگان فروشگاه آنلاین زرادخانه ای از تاکتیک های فروش هوشمندانه را علیه مغز ما بکار میبرند تا مقاومت ما برای خرید دشوارتر کنند.
نوربرگ میگوید: ” شاید بازاریابان بهتر از یک روانشناس بالینی بهتر میدانند چه چیزی باعث رفتار خرید میشود. ” آن ها کاملا با نحوه خرید مردم هماهنگ هستند.” الگوریتم ها براساس سابقه جستجوی شما، تبلیغات ناخواسته ای را به شما ارائه میدهند. آمازون بصورت خودکار مواردی را به عنوان مکمل کالای خریداری شده شما ارائه می کنند. خرده فروشان آنلاین فروش اقساطی پیشنهاد میدهند.
هنوز دارویی برای درمان اعتیاد خرید از فروشگاه آنلاین ارائه نشده است (البته به خاطر نزدیکی آن با سایر اختلالات خلقی، مانند اضطراب و افسردگی شاید بتوان هر دو را با یک داروی مشخص درمان کرد).
جمع بندی
با وجود اینکه امروزه فروشگاه های آنلاین خرید و زندگی را برای ما ساده تر کرده و کمک بزرگی برای صرفه جویی در وقت و هزینه ما محسوب میشوند، اما مانند تمامی امکانات دنیای مدن میتوانند آسیب های خاص خود را نیز به همراه داشته باشند. اعتیاد به خرید از فروشگاه آنلاین، نوعی از اختلال نوعی اختلال روانی در عصر مدرن است که هنوز دارویی برای آن یافت نشده است.
